Non-Fungible[1] Token (“NFT”) Nedir?
NFT, benzersiz bir varlığı temsil eden bir tür kriptografik jetondur. NFT’ler, dijital veya gerçek dünyadaki varlıkların jetonlaştırılmış versiyonlarıdır. Bir blokzinciri ağı içinde doğrulanabilirlik ve sahiplik kanıtları olarak işlev görürler. NFT’ler birbirleriyle değiştirilemez ve dijital dünyaya nadirlik getirir. NFT’ler kısaca blokzinciri aracılığıyla yönetilen mülkiyete sahip benzersiz, dijital öğelerdir. Örnekler arasında koleksiyonlar, oyun öğeleri, dijital sanat, etkinlik biletleri, alan adları ve hatta fiziksel varlıklar için sahiplik kayıtları yer alır.
Fungible, münferit birimleri birbiriyle değiştirilebilir ve esasen birbirinden ayırt edilemeyen bir varlığı ifade eder. Örneğin, tüm fiat para birimleri fungible’dır. Bir değişim aracı olarak hareket edebilmek için, her bir birimin diğer eşdeğer herhangi bir birimle değiştirilebilir olması gerekir. Bir dolarlık banknot diğer bir dolarlık banknotla değiştirilebilir.
NFT’ler, benzersiz dijital öğelerin ve koleksiyonların oluşturulmasına ve sahiplenmesine izin vermek için merkezi olmayan uygulamalar (Decentralized Applications – DApps) tarafından kullanılabilir. NFT’ler, alıcıları satıcılara bağlayan açık pazarlarda işlem görse de her birinin değerinin benzersiz olduğunu belirtmek gerekir. NFT’leri nispeten ana akım ile buluşturan CrpytoKitties’i birçok kripto para ve blokzinciri meraklısı hatırlayacaktır.
NFT’lerin üretilmesini kolaylaştırmak için çeşitli çerçeveler oluşturulmuştur. Bunlardan en önemlisi, Ethereum blokzincirinde non-fungible varlıkların ihraç edilmesi ve ticareti için bir standart olan ERC-721’dir. Daha yeni ve geliştirilmiş bir standart, tek bir sözleşmenin fungible hem de non-fungible jetonları içermesini sağlayan ERC-1155’tir.
NFT’lerin standardizasyonu daha yüksek bir birlikte çalışabilirliğe izin verir, yani benzersiz varlıklar nispeten daha kolay bir şekilde uygulamalar arasında aktarılabilir.
NFT’ler blokzinciri destekli yeni dijital ekonominin anahtar bileşenlerinden biri olma potansiyeline sahiptir. Video oyunları, dijital kimlik, lisanslama, sertifikalar veya güzel sanatlar gibi birçok farklı alanda kullanılabilir ve hatta varlıkların kısmi sahipliğine izin verebilirler. Blokzincirinde sahiplik ve kimlik verilerinin saklanması veri bütünlüğünü ve gizliliğini artırırken, bu varlıkların kolay, güvene ihtiyaç duyulmaksızın transferleri ve yönetimi ticarette ve küresel ekonomide uyuşmazlıkları azaltabilir.
Merkezi bir oyunda farklı dijital öğelere sahip olabilirsiniz. Bu bir kılıç, bir pelerin ya da oyunda harcayabileceğiniz oyuna özgü belli bir para birimi olabilir. Ancak eğer oyun bir gün kapatılırsa yahut sizin hesabınız silinirse sahip olduğunuz bu varlıklar da ortadan kalkacaktır. Oysa NFT’ler bu platformların dışında da var olmaktadırlar. Bir NFT’ye bir kez sahip olduğunuz zaman onu her daim blokzinciri cüzdanınızda tutabilirsiniz. İnsanlar birçok farklı sebeple NFT sayın almaktadırlar. Bazıları NFT’yi gerçek dünyada bir sanat eseri veya antika satın aldıkları gibi satın alırlar çünkü nadir, güzel ve değerli şeyler satın almaktan hoşlanırlar. Bazıları bunları sadece gösteriş için alabildiği gibi bazıları ise ucuza aldıkları NFT’leri satarak para kazanmak amacı güdebilirler. Dijital sanat koleksiyonu esasen belli ölçülerde gerçek hayat koleksiyonuna benzer ve bunu hem bir hobi hem de bir yatırım olarak görebilirsiniz.
Şu anda NFT’lerin alınıp satılabildiği marketler bulunmaktadır. Ayrıca NFT yaratıcısı ve koleksiyoncusu sayısı da her geçen gün artmaktadır. Bazı koleksiyoncular şimdiden harika koleksiyonlara sahip iken bazıları da şimdiden bu işten kar etmeye başlamışlardır.
Türkiye hali hazırda kripto paralar bakımından dünyadaki en büyük pazarlardan birisi olmasına karşın NFT dünyasında birkaç adım geride kalmış durumdadır. Bizler sizlere gerek projeleri gerekse pazarları tanıtarak bu durumu biraz da olsa değiştirmeye çalışacağız. Platform incelemelerimiz için takipte kalınız
[1] Non-Fungible ve Fungible Türkçe’ye misli olmayan ve misli olarak çevrilebilir. Ancak yazılarımızda non-fungible ve fungible olarak kullanılmaya devam edilecektir.